Historia

Nazwa Pawłowice pochodzi od imienia Paweł. Można przyjąć, że takie imię nosił pierwotny założyciel wsi, który prawdopodobnie w początkach XIII wieku osiedlił się na tym terenie. Najstarszy dokument, który wymienia Pawłowice datowany jest na 13 listopada 1281 r. Dokument mówi, że Książę Władysław, władca Księstwa Raciborsko Opolskiego nadał Wojanowi (Woynaus De Pawlowicz) 50 łanów frankońskich na terenie "Pawlowicz", by tu zorganizował nowoczesną wieś. Data 1281 nie określa momentu powstania Pawłowic, lecz potwierdza ich istnienie, co daje podstawę do twierdzenia, że miejscowość ta powstała wcześniej. O ile wcześniej - nie wiadomo. Nie wiemy również jak wyglądały Pawłowice zanim pojawił się tu Wojan. Przypuszcza się, że liczyły zaledwie kilka gospodarstw.

Dokument z 1281 roku wydany przez Księcia Władysława otwiera nowy rozdział w dziejach Pawłowic. Na jego mocy zaczęła się reorganizacja wsi według sprawdzonych wzorów Niemieckiego Prawa Kolonizacyjnego. 50 łanów frankońskich, które otrzymał do zagospodarowania Wojan to - według dzisiejszej miary - około 1200 hektarów. Były to zapewne tereny, które należało najpierw odpowiednio przygotować do użytkowania. Zasadźca (założyciel) wsi stawał się wolnym sołtysem i miał uprawnienia, które nie przysługiwały sprowadzonym osadnikom. Poza większym areałem ziemi, wolnej od ciężarów feudalnych, miał na własność wolną karczmę i młyn. Sołectwo Wojana liczyło, według dzisiejszych miar około 270 hektarów. Jako sołtys był, Wojan, zwierzchnikiem tutejszej ludności. Wypełniał sądownictwo wiejskie i zgodnie z ówczesnym prawem zatrzymywał dla siebie 1/3 pieniędzy z nałożonych kar. Zatrzymywał również część danin, resztę odprowadzał do książęcej kasy. Sprowadzeni przez Wojana koloniści powiększyli liczbę dotychczasowych i tworzyli z nimi wieś nowego typu. Przez 16 lat nie ponosili żadnych ciężarów wobec Księcia. Był to czas przeznaczony na dobre zagospodarowanie się i nazywał się wolnizną.

W 1293 roku syn i następca Księcia Władysława Książę Przemko - w dokumencie z dnia 25 października 1293 r. potwierdził ojcowskie nadanie ziemi Wojanowi i dorzucił kolejne 30 łanów. Wtedy - zgodnie z Prawem Kolonizacyjnym - wydzielono 1 łan na potrzeby proboszcza i kościoła. Rok 1293 należy przyjąć jako początek istnienia Parafii Pawłowickiej. Pierwszy kościół w Pawłowicach powstał najpewniej po 1293 roku, być może na przełomie XIII i XIV wieku. Na pewno był to kościół drewniany i nie wiadomo jak długo służył mieszkańcom Pawłowic.

W czasach Księcia Przemka Pawłowice miały już ponad 40 gospodarzy. Część areału nie była jeszcze zagospodarowana lub podlegała wolniźnie. Ostatnim wolnym sołtysem Pawłowic był prawdopodobnie niejaki Brzęczek. Jego nazwisko widnieje pod rokiem 1480. W tym samym roku pojawia się w Pawłowicach rycerska Rodzina Pawłowskich. Pawłowice były własnością rycerską, a częściowo podlegały panom pszczyńskim. W 1548 Państwo Pszczyńskie zakupił Biskup wrocławski Baltazar Von Promnitz i to on prawdopodobnie wytyczył dzisiejsze granice Pawłowic. Wieś stanowiła już wtedy własność Rodziny Pawłowskich. W XVI wieku zbudowano w Pawłowicach pierwszy kościół murowany w stylu gotyckim. Budowlę zaprojektował Mistrz Bernard z Ostrawy. Budowa kościoła jest zasługą przedstawicieli rodu Pawłowskich, a głównie: Stanisława Pawłowskiego Biskupa z Ołomuńca i Walentego Pawłowskiego, który był właścicielem większej części Pawłowic i pokrywał znaczną część kosztów. W 1596 roku kościół był gotowy.

Na dzieje Pawłowic i ich rozwój największy wpływ miały trzy rody: Pawłowskich, Gusnarów, Reitzensteinów. Ród Pawłowskich herbu Leliwa sprawował władzę w Pawłowicach i okolicy od 1480 roku do drugiej połowy XVII wieku. Rodowi Pawłowskich zawdzięczają Pawłowice herb oraz XVI - wieczny, gotycki kościół. Najbardziej znanym przedstawicielem tego rodu był Stanisław Pawłowski, który żył w XVI wieku i był Biskupem Moraw z siedzibą w Ołomuńcu. Za zasługi dla Monarchii Austriackiej otrzymał od Cesarza tytuł Książęcy. Jego grób znajduje się w Ołomuńcu.Od początków XVIII wieku do połowy wieku XIX Pawłowice należały do niemieckiego rodu Gusnarów. Ten ród wybudował w Pawłowicach wspaniały Pałac, który jednak został całkowicie zniszczony w czasie II Wojny Światowej. W drugiej połowie XIX wieku władzę w Pawłowicach przejął pochodzący z Niemiec ród Reitzensteinów. Ostatni przedstawiciel tego rodu i właściciel pawłowickich włości Karol Egon Baron Von Reitzenstein opuścił Pawłowice w 1945 roku tuż przed wkroczeniem wojsk radzieckich. Po drugiej wojnie światowej dawne rycerskie dobra Reitzensteinów zostały znacjonalizowane (przeszły na własność Państwa) i częściowo rozparcelowane czyli podzielone (ziemię otrzymali rolnicy).

Pawłowice, które są cząstką Śląska należały w ciągu swych dziejów do różnych Państw. Od X wieku do 1138 roku Śląsk należał do Państwa Polskiego rządzonego przez Piastów. W czasach rozbicia dzielnicowego został zhołdowany przez władców czeskich. Następnie przeszedł pod panowanie Monarchii Habsburskiej, a później pod władanie Prus. W XIX wieku stał się częścią zjednoczonych Niemiec. W okresie międzywojennym część Górnego Śląska, w tym Pawłowice, należała do Polski odrodzonej po I Wojnie Światowej. W 1939 roku cały Śląsk (również Pawłowice) należał do III Rzeszy. Powrócił do Polski w 1945 roku.