Sołectwo Warszowice

Pierwszą wzmiankę o Warszowicach spotykamy w "Księdze uposażenia biskupstwa wrocławskiego" pod datą 1305r. Na pewno osada powstała znacznie wcześniej. W XIII wieku została powiększona i zorganizowana według niemieckiego prawa kolonizacyjnego. Od roku 1412 Warszowice stanowiły własność panów na Pszczynie. Nie było tu jednak odrębnego folwarku książęcego i dlatego miejscowi chłopi pańszczyźniani podlegali dworowi w sąsiednich Krzyżowicach.

W początkach XV wieku wieś zajmowała 39 łanów teutońskich, których wielkość wahała się od około 22 do 25 dzisiejszych hektarów. Około połowy XV wieku we wsi było już 40 gospodarstw siodłaczych, 1 wolna karczma, 1 młynarz i 40 stawów rybnych nad Pszczynką. U schyłku XVIII wieku Warszowice liczyły prawie 400 mieszkańców, w połowie XIX wieku było ich już ponad 800, a na początku XX wieku liczba mieszkańców przekroczyła 1000.

W nazwie wsi tkwi imię Warsz, które być może nosił pierwszy osadnik na tym terenie. Niemcy w swoich dokumentach stosowali pisownię Warsowitz, Wirsowitz i wreszcie Warszowitz. Herb miejscowości nawiązuje do rolniczego trudu.

W XIX, a przede wszystkim w XX wieku życie mieszkańców Warszowic stało się znośniejsze i dostatniejsze. Około połowy XIX wieku zakończył się proces uwłaszczenia i znoszenia pańszczyzny. W drugiej połowie XIX wieku wybudowano utwardzone szosy w kierunku Żor i Boryni, a w 1907 roku powstał betonowy most. W tym samym roku rozpoczęto budowę kolei, a pierwszy pociąg wjechał do Warszowic w 1910 roku. U schyłku XIX wieku założono w Warszowicach Związek Rolniczy, który propagował oświatę rolniczą. W kilka lat później powstała Kasa Zapomogowo Pożyczkowa. Od połowy XIX wieku działał sierociniec założony przez ewangelickie towarzystwo religijne, pod koniec XVIII wieku wybudowano zgodnie z testamentem proboszcza Schalasta przytułek dla bezdomnych i ubogich starców. Istniały również w Warszowicach dwie szkoły: katolicka i ewangelicka.

W Warszowicach od dawnych czasów mieszkali katolicy i ewangelicy, a wyznanie często wiązało się z przynależnością narodową. Większość ewangelików deklarowała przynależność do narodu niemieckiego, katolicy w większości byli Polakami. Spośród polskich mieszkańców Warszowic kilkudziesięciu wzięło udział w powstaniach śląskich. W czasie plebiscytu za Polską głosowało 342 warszowiczan (53,5%), 296 opowiedziało się za Niemcami. W okresie międzywojennym w Warszowicach działał dosyć prężnie Volksbund, a meldunki policyjne z roku 1933 donosiły, że 39 rodzin należy uznać za niemieckie.

1 września 1939 roku Warszowice zostały zajęte przez wojska niemieckie. Znaczna część mieszkańców przyjęła I i II grupę narodowościową niemiecką. Innych, podobnie jak większość Ślązaków zakwalifikowano do grupy III. Osoby, które nie otrzymały Volkslisty pozbawione były majątku i narażone na wywózkę do obozu koncentracyjnego lub na przymusowe roboty. Mężczyźni posiadający I - III grupę narodowościową zostali objęci przymusową służbą wojskową i w efekcie wielu warszowiczan poległo na frontach II wojny światowej jako żołnierze Wehrmachtu. W wyniku ponad miesięcznych walk w lutym marcu 1945 roku Warszowice zostały poważnie zniszczone i doszczętnie ograbione. Między innymi uległ zniszczeniu zabytkowy drewniany kościół katolicki, a kościół ewangelicki i wiadukt wysadzili wycofujący się Niemcy. W końcu marca 1945 do wsi zaczęli wracać jej dawni mieszkańcy. Najpierw pojawili się ci, których wysiedlili Rosjanie. Powrót pozostałych przeciągał się całymi tygodniami. Niektórzy zrezygnowali z powrotu i na stałe osiedli później w Niemczech. Od marca do listopada 1945 roku Warszowice stanowiły samodzielną gminę z własnym wójtem. 1 grudnia 1945 roku weszły w skład zbiorczej Gminy z siedzibą w Pawłowicach. Znaczna część gospodarzy, która w czasach II wojny posiadała II grupę Volkslisty, wróciła po wojnie do Warszowic i uzyskała przywrócenie obywatelstwa polskiego. Osiedlono tu również grupę repatriantów, którzy pochodzili z dawnych polskich kresów wschodnich.*

Rada Sołecka:

Wojciech Szymura - sołtys Warszowic   tel. 600 228 945
Marek Krupka   Aleksander Pawłowski   Anna Pławcka   Grzegorz Goraus   Sylwester Zieleźnik   Robert Stajer   Czesław Lasek

Więcej informacji na stronach Biuletynu Informacji Publicznej

*Tekst opracowano na podstawie publikacji Zygmunta J. Orlika pt. "Gmina Pawłowice. Szkice z dziejów", Wydawnictwo ITKM, Kraków 2001 r.